Абайдың он үшінші қара сөзі - Абайдың қара сөздерінен толықтай мойыншақ сөйлемдер

Иман деген - алла табарака уа тағаланың шәриксиз, ғайыпсыз бірлігіне, барлығына уа әр түрлі бізге пайғамбарымыз саллалаһу ғалайһи уәссәлләм арқылы жіберген жарлығына, білдіргеніне мойын ұсынып, инанмақ. Енді бұл иман дерлік инануға екі түрлі нәрсе керек. Әуелі - не нәрсеге иман келтірсе, соның хақтығына ақылы бірлән дәлел жүргізерлік болып, ақылы дәлел - испат қыларға жараса, мұны якини иман десе керек. Екіншісі - кітаптан оқу бірлән яки молдалардан есту бірлән иман келтіріп, сол иман келтірген нәрсесіне соншалық берік боларға керек. Біреу өлтіремін деп қорқытса да, мың кісі мың түрлі іс көрсетсе де, соған айнып, көңілі қозғалмастай берік болу керек. Бұл иманды иман таклиди дейміз.

Енді мұндай иман сақтауға қорықпас жүрек, айнымас көңіл, босанбас буын керек екен. Якини иманы бар деуге ғылымы жоқ, таклиди иманы бар деуге беріктігі жоқ, я алдағанға, я азғырғанға, я бір пайдаланғанға қарап, ақты қара деп, я қараны ақ деп, өтірікті шын деп ант ететұғын кісіні не дейміз? Құдай тағала өзі сақтасын. Әрнешік білмек керек, жоғарғы жазылмыш екі түрліден басқа иман жоқ. Иманға қарсы келерлік орында ешбір пенде құдай тағала кеңшілігімен кешеді дағы демесін, оның үшін құдай тағаланың ғафуына яки пайғамбарымыздың шафағатына да сыймайды, мүмкін де емес. «Қылыш үстінде серт жоқ» деген, «құдай тағаланың кешпес күнәсі жоқ» деген жалған мақалды қуат көрген мұндай пенденің жүзі құрысын.


4 пікір

Алтай

Бұл мәтін діни нанымдар мен тәжірибелердің әртүрлі болуы мүмкін екендігінің және олардың әртүрлі себептермен қалай қабылдануы немесе қабылданбауы мүмкін екендігінің айқын мысалы болып табылады. Мәтін иманды уағыздау үшін саналы сенім мен білімге ие болу керек екенін айтады. Шынайы сенім тек соқыр сенімге ғана емес, жалпы мағынаға және ұтымды дәлелдерге негізделуі керек.

Дилара

Мәтін шынайы сенушілердің ажырамас қасиеттері болып табылатын рух пен қорықпаудың маңыздылығын көрсетеді. Тек осындай адамдар кез-келген қауіп-қатерге төтеп бере алады және өз сенімдеріне адал бола алады. Алайда, жеткілікті күшті емес адамдар өздерінің діни сенімдеріне оңай көз жеткізіп, одан бас тарта алады.

Баят

Мәтін сонымен қатар діни нанымдарды өз мақсаттары үшін қолданатындар туралы айтады және оларды басқа адамдарға билік пен бақылау құралына айналдырады. Мұндай адамдар шынайы сенім принциптерін бұзады және айыптауға лайық.

Балжан

Мәтін сонымен қатар анттарды бұзбаудың немесе уәделерді бұзбаудың маңыздылығын көрсетеді. Бұл барлық діндер мен мәдениеттердегі маңызды ұғым және біз дінге сенеміз бе, жоқ па, моральдық-этикалық қағидаларды сақтау керек екенін көрсетеді.