Ей, мұсылмандар! Біреу бай болса, біреу кедей болса, біреу ауру, біреу сау болса, біреу есті, біреу есер болса, біреудің көңілі жақсылыққа мейілді, біреудің көңілі жаманшылыққа мейілді - бұлар неліктен десе біреу, сіздер айтасыздар: құдай тағаланың жаратуынан яки бұйрығынша болған іс деп. Жә, олай болса, біз құдай тағаланы айыбы жоқ, міні жоқ, өзі әділ деп иман келтіріп едік. Енді құдай тағала бір антұрғанға еңбексіз мал береді екен. Бір құдайдан тілеп, адал еңбек қылып, пайда іздеген кісінің еңбегін жандырмай, қатын-баласын жөндеп асырарлық та қылмай, кедей қылады екен. Ешкімге залалсыз бір момынды ауру қылып, қор қылады екен. Қайда бір ұры, залымның денін сау қылады екен. Әке-шешесі бір екі баланың бірін есті, бірін есер қылады екен. Тамам жұртқа бұзық болма, түзік бол деп жарлық шашып, жол салады екен. Түзікті бейішке шығарамын деп, бұзықты тозаққа саламын деп айта тұра, пендесінің біреуін жақсылыққа мейілдендіріп, біреуін жаманшылыққа мейілдендіріп, өзі құдайлық құдіретімен біреуін жақсылыққа бұрып, біреуін жамандылыққа бұрып жіберіп тұрады екен. Осының бәрі құдай тағаланың айыпсыз, мінсіз ғафур рахимдығына, әділдігіне лайық келе ме? Жұрт та, мүлік те - бәрі құдайдың өзінікі. Бұл қылғанын не дей аламыз? Өз мүлкін өзі не қылса қыла береді. Оны айыпты болады дей алмаймыз десең, ол сөзің құдай тағаланың айыбы, міні жоқ емес, толып жатыр, бірақ айтуға бата алмаймыз дегенің емес пе? Олай болғанда, пенде өз тырысқандығыменен не табады? Бәрін қылушыға қылдырушы өзі екен. Пенде пендеге өкпелейтұғын ешнәрсе жоқ. Кім жақсылық, кім жамандық қылса дағы құдайдан келген жарлықты қылып жүр екен дейміз бе? Құдай тағала әрбір ақылы бар кісіге иман парыз, әрбір иманы бар кісіге ғибадат парыз деген екен. Және де әрбір рас іс ақылдан қорықпаса керек. Жә, біз енді ақылды еркіне жібермесек, құдай тағаланың ақылы бар кісіге иман парыз дегені қайда қалады? «Мені таныған ақылменен таныр» дегені қайда қалады? Дініміздің бір жасырын тұрған жалғаны жоқ болса, ақылды, оны ойлама дегенімізге пенде бола ма? Ақыл тоқтамаған соң, діннің өзі неден болады. Әуелі иманды түзетпей жатып, қылған ғибадат не болады? Жоқ, сен жақсылық, жамандықты жаратқан - құдай, бірақ қылдырған құдай емес, ауруды жаратқан - құдай, ауыртқан құдай емес, байлықты, кедейлікті жаратқан - құдай, бай қылған, кедей қылған құдай емес деп, нанып ұқсаң болар, әйтпесе - жоқ.
5 пікір
Сейфолла
Өмірдің теңсіздігі мен болжамсыздығы туралы сұраққа мүмкін жауаптардың бірі Құдайдың бізге таңдау еркіндігін бергені және әрқайсымыз өз өмірімізге және басқалардың өміріне әсер ете алатынымыз болуы мүмкін. Бірақ осылайша біз өміріміздің барлық аспектілерін басқара алмаймыз және көптеген нәрселер біздің әрекеттерімізден емес, біз өзгерте алмайтын объективті факторлардан туындайды.
Аман
Сонымен қатар, біз Алла тағаланың ойлары мен әрекеттерін толық түсіне алмаймыз, сондықтан оның неге біреуге бата беріп, екіншісіне сынақ беретінін түсіндіру қиын. Бірақ бұл оның әділетсіз немесе мейірімді емес екенін білдірмейді. Сенушілер Құдайдың еркіне сеніп, оның барлық құпияларын ашуға тырыспай, Оның өсиеттерін орындауға тырысуы керек.
Кобжан
Құдай адамдарды материалдық байлығы немесе денсаулығы үшін емес, олардың әрекеттері мен табиғаты бойынша бағалайтынын есте ұстаған жөн. Сенушілер байлық жинауға немесе физикалық күшке қол жеткізуге емес, рухани дамуға және игі істерді орындауға ұмтылуы керек.
Азамат
Соңында, әр адамның өмірде өзіндік ерекше жолы бар екенін түсіну маңызды және біз өзімізді басқалармен салыстыра алмаймыз немесе оларды өмір жолы үшін бағалай алмаймыз. Оның орнына біз өз тағдырымызды қабылдауымыз керек және бізге берілген нәрсені барынша жасауға тырысуымыз керек. Ақыр соңында, біздің сеніміміз басқаларды кінәлау немесе кемшіліктерімізді Ақтау құралы ретінде емес, жақсырақ болуға және басқаларға көмектесуге көмектесуі керек.
Зауреш
Әділдік пен ең жоғарғы қателік мәселесі діни философиядағы ең күрделі және пікірталас мәселелерінің бірі болып табылады. Көптеген теологтар мен философтар әртүрлі тұжырымдарға келіп, бұл мәселені әр түрлі тұрғыдан түсіндіруге тырысты.